http://www.leksis.net/Article.aspx?Id=259
10/06/2012 17:06 – Η Έλενα Παναρίτη συζητά με το Leksis.net
Μια επιστήμων, που είπε στο κοινοβούλιο τα πράγματα με το όνομά τους ενώ κανείς αλλος δεν τολμούσε για χρόνια.Η πρ. βουλευτής Επικρατείας με το ΠΑ.ΣΟ.Κ κυρία Έλενα Παναρίτη συζητά με το Leksis.net.
Στο βιογραφικό σας διαβάζει κανείς για την πλούσια ακαδημαϊκή σας καριέρα σε κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια, όπως στο John Hopkins καθώς και τη σταδιοδρομία σας στη Παγκόσμια Τράπεζα και αλλού με πολύχρονη εμπειρία στην αντιμετώπιση κρίσεων σε διάφορες χώρες του κόσμου. Πόσο τελικά όλα αυτά τα εφόδια σας βοηθούν και επηρεάζουν την καθημερινή σας ζωή;
Στόχος της δουλειάς μου είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των περιθωριοποιημένων ανθρώπων, γειτονιών, των φτωχών και χρεοκοπημένων χωρών χρησιμοποιώντας μια μεθοδολογία που παντρεύει την πρακτική με τη θεωρία (Reality Check Analysis –RCA). Η μεθοδολογία εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε χώρα, είτε φτωχή είτε πλούσια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που εύκολα έρχεται στο νου είναι τα λεγόμενα “γκέτο”, που συναντάμε σήμερα στις περισσότερες μητροπόλεις του κόσμου. Με τη βοήθεια μιας εξειδικευμένης ομάδας διαμορφώνω μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που είναι απαραίτητες για την ένταξη, την αναβάθμιση, και τον εκσυγχρονισμό ολόκληρων τομέων που θεωρούνταν μέχρι τότε ‘άτυποι’, και εξαιρούνται των επίσημων καταγεγραμμένων οικονομικών δραστηριοτήτων. Απελευθερώνοντας, και στην ουσία ξεμπλοκάροντας αυτούς τους ‘μπερδεμένους’ οικονομικούς πόρους απελευθερώνονται όνειρα και επισημοποιούνται δραστηριότητες πολιτών γιατί πλέον αποκτούν υπόσταση, περιουσιακά στοιχεία και μέλλον.
Ο δρόμος που ακολούθησα όλα αυτά τα χρόνια ήταν ιδιαίτερα μοναχικός και θα έλεγα ότι συνεχίζει να είναι έτσι, και σίγουρα το γεγονός ότι είμαι γυναίκα, νεαρής ηλικίας, δεν τον έκανε πιο βατό. Υπήρξαν φορές στο παρελθόν που δέχτηκα έντονη κριτική για τις απόψεις μου κυρίως από εκπροσώπους κατεστημένων ιδεών, όπως πχ από ακαδημαϊκούς και γραφειοκράτες διεθνών οργανισμών.
Η σκληρή και πειθαρχημένη εργασία μου, καθώς και η συνέπεια στο όνειρό μου και την ελεύθερη σκέψη μου αναγνωρίστηκε. Η δουλειά μου και η μεθοδολογία μου χαρακτηρίστηκε καινοτόμος και απέσπασε την αναγνώριση της ‘Βέλτιστης Διεθνούς Πρακτικής’. Με αυτόν τον τρόπο, βρέθηκα να εργάζομαι σε διαφορετικούς χώρους, όπως για παράδειγμα στο αρχικό οικονομικό πρόγραμμα αλλαγών του Μπαράκ Ομπάμα, ως οικονομική και πολιτική σύμβουλος για τον εκσυγχρονισμό των οικονομιών πολλών χωρών, ανάμεσα τους η Λατινική Αμερική, η Ασία και η Ανατολική Ευρώπη. Εκεί χρειάστηκε να ζήσω για καιρό κάτω από όχι και τόσο ιδανικές συνθήκες.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία κάθε εγχειρήματος που αναλαμβάνω είναι η κατανόηση των ανθρώπων που εμπλέκονται στο εκάστοτε προς λύση πρόβλημα και η πιστή αποτύπωση της καθημερινότητά τους και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν. Έτσι, καταφέρνω να διαμορφώσω ένα νέο ρυθμιστικό περιβάλλον που θα οδηγήσει στη βελτίωση της ζωής τους.
Τα ταξίδια και οι συνεχείς μετακινήσεις έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου αν και τα τελευταία δυόμιση χρόνια που είμαι στην Ελλάδα απέφευγα να ταξιδεύω τόσο συχνά.
Στο τέλος της ημέρας, η δική μου καθημερινότητα συνοδεύεται από μια αίσθηση μοναξιάς, κυρίως λόγω της συνειδητοποίησης ότι πολλά από αυτά που βλέπω να έρχονται δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τους γύρω μου…Πάντα προσπαθώ να μεταφέρω και να αιτιολογήσω αυτή μου την διαπίστωση, τόσο γραπτώς όσο και με συζήτηση, αλλά χωρίς πίεση, γιατί, δυστυχώς, πολλές φορές η αντίθετη άποψη συνοδεύεται από δριμεία κριτική. Παρατηρήστε τώρα όμως την κατάσταση που έχει βρεθεί η χώρα και παράλληλα να υπάρχουν σενάρια για ένα ακόμα πιο δυσοίωνο μέλλον.
Από την Αργεντινή στην Ελλάδα. Ποιες εικόνες κρατήσατε από την πρώτη και ποιες συναντάτε και στην Ελλάδα;
Οι περιπτώσεις της Ελλάδας και της Αργεντινής, έχουν μεν κάποια κοινά σημεία όμως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος να τις ταυτίζουμε. Το βασικό πρόβλημα της Ελλάδα σε αντίθεση με την Αργεντινή είναι ότι, ενώ και οι δύο αντιμετώπιζαν έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, η Αργεντινή ήταν λιγότερο εξαρτώμενη σε εισαγωγές απ’ότι η Ελλάδα. Δεύτερον, όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού, η Ελλάδα βρίσκεται σε πολύ ανώτερο σημείο από την Αργεντινή. Τρίτον, μια σημαντική διαφορά είναι, ακόμα, η συμμετοχή της Ελλάδας στο κοινό Ευρωπαϊκό νόμισμα (Ευρώ) με την αντίστοιχη επιρροή πάνω στις πολιτικές που το διαμορφώνουν. Ενώ η Αργεντινή, παρόλο που χρησιμοποιούσε το δολάριο των ΗΠΑ, δεν είχε λόγο σε αυτό. Δηλαδή, η επιλογή της να αλλάξει το νόμισμά της στο δολάριο, δεν σήμαινε ταυτόχρονα ότι συνδιαμόρφωνε μέσω της Κεντρικής Τράπεζας τη νομισματική πολιτική των ΗΠΑ. Αντίθετα, η Ελλάδα, είχε και έχει άμεση επιρροή στη διαμόρφωση των πολιτικών που αφορούν το Ευρώ. Τέλος, η Αργεντινή στο πρόσφατο παρελθόν έχει συγκλονιστεί από μια σειρά οικονομικών (2001, 1991, 1987) και κοινωνικών κρίσεων, καθώς και μια σειρά δικτατορικών κυβερνήσεων που διαδεχόταν η μία την άλλη στις δεκαετίες 70-80.
Κάνουν λάθος λοιπόν όσοι θεωρούν ότι οι περιπτώσεις των δύο χωρών, της Ελλάδας και της Αργεντινής, ταυτίζονται.
Ελληνική οικονομική κατάσταση. Τι επιπτώσεις έχει στην κοινωνία εκτός από τις προφανείς οικονομικές που τις βιώνουμε κάθε μέρα; Πως βλέπετε την ελληνική οικονομική κατάσταση σε μια δεκαετία.
Εάν το πολιτικό σύστημα δεν ανασυγκροτηθεί άμεσα και δεν αναλογιστεί και επωμιστεί τις ευθύνες του ώστε να γίνει υπεύθυνο για τις πράξεις του και τις επιπτώσεις που αυτές έχουν στον απλό πολίτη, δε νομίζω ότι θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά. Πρέπει, μπορούμε και οφείλουμε να τα καταφέρουμε!
Διαθέτουμε ένα πολύ υψηλού μορφωτικού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, είμαστε η 28η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο και έχουμε την υποχρέωση να συγκεντρωθούμε στο μείζον το οποίο είναι η αναδιάρθρωση του κράτους και της χώρας. Πρέπει να προωθήσουμε όλες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις (όχι μόνο δημοσιονομικά μέτρα με τη στενή έννοια του όρου) ώστε να απλουστευθεί η καθημερινή ζωή των πολιτών και να απελευθερωθούν δυνάμεις που θα αναζωπυρώσουν την οικονομική δραστηριότητα και θα τη βάλουν σε τροχιά ανάπτυξης. Πρέπει, να επενδύσουμε στο εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό μας και να αναζητήσουμε και να εφαρμόσουμε καινοτόμες ιδέες για να μπορέσουμε να αναπτυχθούμε στο σύγχρονο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον. Αυτό γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό αν αναλογιστεί κανείς τα συγκριτικά μεγέθη της Ελληνικής οικονομίας.
Ποιοί τομείς κρίνετε ότι έχουν την ανάγκη άμεσων μεταρρυθμίσεων ;
Δύο μεγάλες αγορές που λειτουργούν άτυπα, στα όρια του συστήματος είναι η αγορά ακινήτων και η αγορά εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την πώληση ενός ακινήτου στην Ελλάδα εμπλέκονται 15 φορείς, πρέπει να γίνουν 17 με 27 ενέργειες που χρειάζονται μέχρι και έξι μήνες, καθώς η πράξη διέπεται από 3 νομικά συστήματα. Παράλληλα, το κόστος όλων αυτών των ενδιάμεσων «υπηρεσιών» καθιστά την αγοραπωλησία μη ανταγωνιστική, προωθώντας αυθαίρετη δόμηση. Με την ύπαρξη ενός ενιαίου μητρώου ακινήτων, όλη αυτή η διαδικασία θα μπορούσε να ελαχιστοποιηθεί σε χρόνο και κόστος, αυξάνοντας την ασφάλεια τίτλων και δόμησης.
Αντίστοιχες συνθήκες επικρατούν στην άτυπη αγορά εργασίας, όπου οι μη καταγεγραμμένες μορφές της εμφανίζουν σημαντική αύξηση τα τελευταία χρόνια (δηλαδή, μη ασφαλιζόμενη εργασία, ή μερικώς ασφαλιζόμενη κ.ο.κ.), ενώ ταυτόχρονα οι εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα μειώνονται. Υπολογίζεται ότι ο άτυπος τομέας της οικονομίας είναι 27,6%, από τον οποίο το 64% αφορά τις άτυπες μορφές εργασίας! Από την άλλη υπάρχει η δαιδαλώδης ασφαλιστική νομοθεσία.
Το ερώτημα είναι εάν μπορούμε να κάνουμε επιτυχημένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις προς όφελος του πολίτη και της ανάπτυξης. Εφόσον το κατάφεραν χώρες, όπως η Αυστραλία, το Μεξικό, το Περού, το Ηνωμένο Βασίλειο, γιατί να μην μπορούμε και εμείς;
Ποια θα είναι τα πρώτα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα ;
Καταρχήν πρέπει να αλλάξουμε το παραγωγικό μας σύστημα. Να αλλάξει όλος ο τρόπος λειτουργίας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, κάνοντάς το προβλέψιμο, απλό, χαμηλού κόστους και χαμηλών τριβών. Έτσι, θα προσελκύσουμε αξιόπιστους επενδυτές, ξένους και Έλληνες.
Πρέπει οι διαρθρωτικές αλλαγές να συνειδητοποιηθούν ως επένδυση για την καλύτερη απόδοση των παραγωγικών πόρων μιας χώρας. Επιβάλλεται συγκρότηση, πειθαρχεία, γνώση της διεθνούς πρακτικής θεσμικών αλλαγών ( καλών παραδειγμάτων και κακών παραδειγμάτων), όρεξη για αλλαγή και σκληρή δουλειά, και προπάντων δυνατή ραχοκοκαλιά.
Πρέπει να φτιαχτεί η θεσμική υποδομή για να μπορέσουμε να κάνουμε τη σωστή αξιοποίηση της περιουσίας μας με τάξη, σχέδιο και κυρίως στόχο. Επομένως απαιτείται :
1. Ασφάλεια της περιουσίας, πνευματικής, εταιρικής, ακίνητης, των ιδιωτών και του δημοσίου, απλοποιώντας διαδικασίες και δημιουργώντας μητρώα ( registries).
2. Ασφάλεια απονομής Δικαιοσύνης με απλοποίηση κανόνων και διαδικασιών.
3. Δημιουργία απλών εποπτικών μηχανισμών στη διοίκηση
4. Εξορθολογισμό του κόστους επιτήρησης και οργάνωσης της αγοράς εργασίας, ούτως ώστε το κόστος της μονάδας εργασίας να μειωθεί χωρίς να μειώνεται η μονάδα μίσθωσης. Αποδεικνύεται ότι το πρόβλημα δεν είναι τόσο το καθαρό κόστος της εργατοώρας, αλλά το συνολικό κόστος (overhead) της ώρας εργασίας.
5. Διάγνωση των σημείων που χάνονται τα πιο πολλά λεφτά στους φορείς.
6. Χρειάζονται συγκεκριμένες δράσεις για κάθε μεταβλητή του παραγωγικού συστήματος, χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και απόδοση υπευθυνότητας αυτών, όπως επίσης μέτρηση των οικονομικών και κοινωνικών επιδράσεων.
Τελικά, όλα αυτά συνιστούν την ουσία του Εθνικού Σχεδίου για την οικονομία. Δυστυχώς μέχρι στιγμής, το Εθνικό μας Σχέδιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μετάφραση στα ελληνικά των όρων του Μνημονίου. Το Μνημόνιο πρέπει απλά να υποστηρίζει το Εθνικό Οικονομικό Σχέδιο, και όχι να το αντικαθιστά και να παρουσιάζεται με επικοινωνιακά τρικ.
Θεωρείτε ότι η Ευρώπη χαρακτηρίζεται από έλλειψη ηγετών με όραμα? Ισχύει κάτι τέτοιο και στις ΗΠΑ ;
Η έλλειψη οράματος είναι κοινός τόπος σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι σημερινές πολιτικές ηγεσίες επηρεάζονται από το λαϊκισμό που βρίσκεται σε μεγάλη άνοδο στην Ευρώπη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
